home > woord en beeld >

De nieuwen panhoven is gezatten in jaer 1856!

In het oude registertje van de familie Vos vonden we de vermelding van het bouwen van een nieuwe oven in 1856! Gemetst voor 30 frank door ene Magril Pakair (?). Blijkbaar werd in het volgende jaar 1857 een nieuwe 'hut' gebouwd. Dit is hoogstwaarschijnlijk de open werkruimte waaronder de pannen gemaakt werden.



In het boekje vonden we ook een los blaadje met de beschrijving van een panoven! Het is niet duidelijk of het over dezelfde oven uit 1856 gaat, maar deze beschrijving is wel geweldig interessant!




    Plang van den panhoven

    De moel is breed 3 voet en eenen duim buitekant en binnekant 3 voet en drie duimen
    en twaelf duimen hoog boven het plavei en acht duimen boog

    De deur is breed 2 voet en acht duimen en van de binnekant 2 voet en zeve duimen
    4 voet en 7 duimen hoog, de (deur)boog 9 duimen

    2 voet en onderhalve duim de hoogte tot gelijk het plaveitsel van de deur
    7 voet en 9 duimen hoogte van de muer en het welfsel 2 voet en 5 duimen


De afmetingen gaan over de moel of opening van de oven, de deur en de totale hoogte. Om de oude lengtematen om te rekenen naar de moderne moet men er van uit gaan dat 1 Luikse voet gelijk is aan 10 duim en aan 29 cm. In dat geval is de moel ongeveer 90 cm breed en 35 cm hoog; de deur 85 cm breed en 140 cm hoog en de muer 240 cm hoog, wellicht is dit de totale hoogte van de oven.

De beschrijving lijkt wel op het schema hieronder. Dit toont een 'gesloten oven zonder schoorsteen'. Dat was blijkbaar het standaardtype in de eerste helft van de 19de eeuw.

Meer info en bronnen:
'De pannebakkerijen in Limburg, 1941-1844', W. Driesen, Volkskunde, nr. 3 (1981), p. 215-239.