home > woord en beeld >

Verkoop van een Schulense panoven in 1787!

We kregen van Ria Lemmens uit Lummen de samenvatting van enkele akten uit het notariaat van de Lummense notaris Joannes Josephus Aerts (waarvoor dank!). De stukken dateren van 1786-1787 en gaan over de erfenis en verkoop van een steen- en panoven in Schulen!
Op 25 januari 1786 staat Maria Anna Vander Maesen uit Lummen, weduwe van Michael Reijnders, haar vruchtgebruik van een steen- en panoven in Schulen af aan haar drie kinderen.
Blijkbaar is deze oven ook voor de helft eigendom van Nicolaes Bossemans. Op 27 januari stelt de notaris op verzoek van de erfgenamen vast dat hij er ‘bezig is met het uitsteken van leem’. Bossemans wil zijn aandeel in de oven niet aan hen verkopen.
Op 14 maart 1787 wordt deze steen- en panoven dan verkocht aan een schoonzoon van Maria Anna Vander Maesen, Petrus Bijnens, gehuwd met Catharina Reijnders, en dit voor 3000 gulden.

Interessant is ook de vermelding van de volgende passage: “De verkopers reserveren zich alle gebakken pannen, plaveien, stenen en eiken planken. De witte en denneplanken, de banken en vormen, dienende voor meubel, zullen annex zijn aan de panoven.”
Blijkbaar werden er in deze oven dus zowel pannen, plaveien als stenen gebakken.

In de volkstelling van 1796 staat in ‘De Stap’ het gezin Nicolaes Bosmans-Catherina Schepers vermeld, zijn beroep is pannebakker, ze hebben 5 kinderen. Hieruit zouden we kunnen afleiden dat deze verkoop gaat over een steen- en panoven gelegen in de buurt van de Stapstraat, de huidige Sint-Jorislaan en Leemkuilstraat.
Misschien betekent dit ook dat deze oven uiteindelijk toch volledige eigendom werd van Nicolaes Bosmans, ofwel dat hij misschien verder samen werd uitgebaat. Dat laatste is minder waarschijnlijk. Het gezin Petrus Bijnens-Catharina Reijnders woont blijkbaar in Lummen…
In de inventaris van 1841-1844 (en in de Buurtwegenatlas, zie figuur) staat er in de Leemkuilstraat nog steeds een panoven vermeld. Hij is eigendom van een zekere Pieter Jan Van Cluysen.

Hieronder kan je de samenvattingen van de akten nalezen.

Notariaat Lummen – notaris Joannes Josephus Aerts

Akte nr. 5 of nr. 18 van 25.01.1786.
Maria Anna Vander Maesen wed. Michael Reijnders, wonend Binnen Vrijheid Lummen, renuntieert aan haar tocht (=staat haar vruchtgebruik af) in een steen- en panoven en gronden en al wat erbij hoort aan deze oven in Schulen, tussen regenoten O. de straat, Z. Jan Joors, W. Petrus Polaris, ten voordele van haar 3 kinderen. Dit zijn: Marie Josepha Reijnders x Joannes Greven, present, Catharien Reijnders x Petrus Beijnens, present, en Petrus Josephus Reijnders, present, en allen samen accepterend. Opgemaakt in het huis van de comparante in Lummen. Getuigen: Henricus Schepers, Christina Wouters.

Akte nr. 6 of nr. 13, 27.01.1786.
De notaris ging op verzoek van Joannes Greven, Petrus Beijnens en Petrus Josephus Reijnders naar de steen- en panoven in Schulen en vond er Nicolaes Bossemans, bezig met het uitsteken van leem. Hij vroeg aan Bossemans, met Joannes Greven en consorten, om aan hen zijn 4de deel in de oven te verkopen, omdat deze ondeelbaar is en zij met 3 de helft bezitten. Bosmans wil niet verkopen. Hierop verklaren de 3 personen dat Bosmans geen hand meer naar de oven mag uitsteken (landrecht). Akte opgemaakt in het woonhuis van Joannes Droogmans in Schulen. Getuigen: Petrus Joannes Vaes en Joannes Droogmans.

Akte nr. 7 of nr. 12, 27.01.1786.
Notaris bracht een bezoek aan het woonhuis van Arnoldus Wyens in Schulen in gezelschap van de drie voorschreven familieleden en vroeg aan Arnold eveneens om zijn 4e gedeelte in de oven te verkopen. Deze weigerde ook. Hij krijgt verbod om nog iets voor de oven te kopen, niets meer te “roeren of te handtplichtigen”. Getuigen: Gerardus Maris, Joannes Wyens.

Akte nr. 6 of nr. 22, 22.03.1787.
Joannes Greven x Maria Josepha Reijnders, Petrus Beijnens x Catharina Reijnders, Petrus Reijnders meerderjarige jongman: afhandeling van de rekening van de steen- en pan(h)oven in Schulen. Uitgaven: 3 713: 14: ½ (= 3 713 gulden 14 stuivers 2 oorden); inkomsten: 2 678: 19: 0. Het verschil bedraagt 1 034: 15: ½. Joannes Greven maakte de rekeningen op, deed de uitgaven. De twee anderen zullen binnen 2 dagen betalen. Twee schuldposten moeten nog betaald worden, samen: 68 gulden BBL aan jofr. Thielen en aan capiteyn Briers in Curingen nog enig geld. Ze moeten binnen 2 dagen 50 gulden BBL betalen aan hun moeder Maria Anna Vandermaesen (samen 150 gulden). De verdere ontvangsten moeten door 3 gedeeld worden. Opgemaakt in het huis van de notaris; getuigen Maria Elisabeth Windelen, Maria Christina Stevens.

Akte nr. 32.
Voorwaarden voor verkoop in 1 zitdag op 14.03.1787 door Petrus Bijnens x Catharina Reijnders, Joannes Greven x Maria Reijnders en Petrus Reijnders, na publicatie, van een steen- en panoven met zijn meubelen en toebehoorten in Schuelen gelegen, regenoten O. de straat, W. Joannes Bossemans met consorten, Z. de steeg, N. heer Libotton. De oven is aan de verkopers toegekomen na afstand van tocht van hun moeder Maria Anna Vandermaesen op 25.01.1786 via notariële akte. De grond is belast aan iemand van Kermpt. Betalen op 29.03.1787 in het notarishuis. De verkopers reserveren zich alle gebakken pannen, plaveien, stenen en eiken planken. De witte en denneplanken, de banken en vormen, dienende voor meubel, zullen annex zijn aan de panoven. De verkoop gaat door in het huis van Joannes Greven in Lummen, om 8u ‘s avonds. Verkocht aan Petrus Bijnens voor 3 000 gulden BBL. C. Ramakers, gerechtsdienaar. Getuigen: Arnoldus Wellens, schepen Binnen; C. Hoelen, notaris. Op 02.05.1787 betaalt Petrus Bynens 2 000 gulden BBL aan de 2 andere verkopers voor hun deel. Kwijting. Getuigen: E.H. Joannes Bijnens, priester en Ghielis Cox.

Meer info en bronnen:
website van Ria Lemmens